Przejdź do treści

Zakładanie plantacji

Od czego zacząć? 

Zagajnik topoli to czysty zysk zarówno dla Ciebie jak i środowiska. Na samym początku musisz nakreślić swój plan. Pomocne mogą okazać się poniższe wskazówki.

Musisz znaleźć miejsce dla swojego zagajnika. Z praktycznego punktu widzenia, najlepiej gdy jest to więcej niż kilka arów. 1 ha jest wystarczający do ogrzania domu o powierzchni użytkowej 200 m2. (Jak i domu kilku sąsiadów. Pomyśl o sprzedaży drewna! Zgodnie z polskim prawem drewno z plantacji to płody rolne opodatkowane już na etapie podatku rolnego, który i tak każdy posiadacz gruntu płaci, późniejsza sprzedaż surowca nie generuje już żadnych obciążeń podatkowych)

Najlepiej sprawdź glebę na której będziesz sadził topolę japońską pod kątem pH i zawartości składników potrzebnych do rozwoju. Znajdź najbliższą Okręgową Stację Chemiczno-Rolniczą Spis wszystkich dostępny jest tutaj. Na stronie swojej stacji znajdziesz instrukcję jak pobierać próbki. Koszt standardowego badania na odczyn pH i składniki pokarmowe to około 20 zł. Koszt niski, wiedza bezcenna.

Topola japońska najlepiej rośnie na glebach o odczynie od 5.0 – 7.5  Jeśli Twój wynik jest mniejszy, (a zazwyczaj tak się dzieje), czas na wapnowanie gleby. Najlepsze w takim wypadku jest granulowane wapno węglanowe. Aby obliczyć dawkę wapna, skorzystaj z kalkulatora

Jedną z najważniejszych kwestii w uprawie topoli jest poziom dostępności wody. Naturalnie topola występuje w obniżeniach terenu, dorzeczach i terenach podmokłych. Na takich działkach należy spodziewać się największych przyrostów. Jednak co za dużo, to niezdrowo, topola jest w stanie przetrwać zalewanie (utrzymywanie się wody na powierzchni gleby) do maksymalnie 2-3 tygodni w ciągu roku. Kiedy wody na stanowisku jest mało, warto zadbać o poziom pH oraz składników pokarmowych. Wtedy również może odwdzięczyć się nam przyzwoitym przyrostem.

Ostatnim krokiem przed sadzeniem jest uprawa gleby. Najlepiej wykorzystać do tego typowe maszyny rolnicze. Głębsza orka, a zaraz po niej przejazd agregatem uprawowym lub kultywatorem zazwyczaj wystarczają. Można wykonać również głęboszowanie. Takie przygotowanie polecamy jeśli zakupiłeś sadzonki o długości 20cm. Umieszcza się je w glebie praktycznie na całej długości. W pierwszym roku trzeba bardzo uważać na chwasty, żeby nie zagłuszyły Twojej plantacji.

Zagajnik z punktu widzenia polskiego prawa (Stan prawny: sierpień 2022)

Polskie prawo jest dosyć w ubogie w przepisy dotyczące zagajników. Ustawa o ochronie przyrody definiuje plantację jako uprawę drzew lub krzewów o zwartej powierzchni co najmniej 0,1 ha, (10 arów), założoną w celu produkcyjnym. Taka plantacja zwolniona jest z przepisów dot. wycinki drzew. Nie trzeba ubiegać się o pozwolenie. Warto w tym miejscu wspomnieć także, że usuwanie samosiejek drzew na nieużytkach, w celu przywrócenia na nich działalności rolniczej, także zwolnione jest z obowiązku uzyskania zezwolenia. Natomiast Rozporządzenie Ministra Rolnictwa z dnia 6 marca 2015 roku, stanowi, jak długa może być jedna rotacja w naszym zagajniku. Dla topoli czas ten określono na 8 lat. Dotyczy to wyłącznie możliwości pobierania rolniczych dopłat bezpośrednich. Znaczy to tyle, że dopłaty bezpośrednie przysługują nam 8 lat po posadzeniu. Po tym czasie, plantację należy ściąć, jeśli chcemy nadal ubiegać się o dopłaty. (Dopłaty przysługują rolnikom zarejestrowanym w ARiMR) Nic nie stoi na przeszkodzie, żeby drzewa rosły dalej, nie można wtedy tylko pobierać dopłat.

Wycinkę plantacji bez pozwolenia umożliwia nam ustawa o ochronie przyrody.

Przygotowanie stanowiska pod plantację

1. Grunt orny w dobrej kulturze tutaj sytuacja jest najprostsza. Mamy możliwość użycia sadzonek o długości 20cm i sadzenia mechanicznego. Wapno można wysiać przed sadzeniem, mieszając z glebą za pomocą kultywatora lub agregatu. Odchwaszczanie także nie sprawa problemu i można go wykonać typowym sprzętem rolniczym. Najlepiej jednak wykonać oprysk herbicydem doglebowym zaraz po sadzeniu. Więcej informacji w zakładce „Pielęgnacja”.

2. Łąki i nieużytki (jeśli chcemy aby nimi pozostały) – tutaj w grę wchodzą tylko sadzonki o długości 150cm i 60cm. Sadzenie wykonuje się ręcznie, dokładnie „przyklepując” wokół każdą zasadzoną sadzonkę tak, aby do strefy korzeniowej nie dostawało się powietrze. Zazwyczaj takie uprawy nie wymagają specjalnej troski. W zamian niestety przyrosty są mniejsze bo gęsta darń i zarośla kradną nieco światła i substancji odżywczych.

3. Łąki i nieużytki (do rekultywacji) – jeśli chcemy przywrócić do użytkowania ugorowane grunty trzeba zabrać się za to rok przed założeniem plantacji. Najlepiej – latem. Usuwamy ewentualne zarośla, po czym wykonujemy oprysk preparatem na bazie glifosatu, np. Roundup w maksymalnej dawce. Po 2-3 tygodniach, najlepiej dwukrotnie, rozedrzeć darń przy pomocy brony talerzowej lub kultywatora. Wczesną jesienią wykonać głęboką orkę. Wiosną, ewentualnie wysiać wapno i uprawić glebę typowo przedsiewnie. Na dobrze uprawionej glebie można sadzić wtedy sadzonki o długości 20cm. (Rekomendowane do dużych powierzchni.). Tutaj również warto wykonać oprysk herbicydem doglebowym po posadzeniu.

Głęboka orka przed założeniem zagajnika jest bardzo korzystna dla topoli japońskiej.

Technika sadzenia

Samo sadzenie jest czynnością prostą, lecz niezwykle pracochłonną. Kiedy sadzimy 6 600 sztuk sadzonek na jeden hektar może to zająć nawet 10 roboczogodzin 4-osobowej ekipie. W przypadku sadzonek 20 cm, umieszczamy je prawie na całej długości w glebie. Mogą wystawać ponad poziom gruntu 1-2 cm. 60cm i 150cm sadzimy na głębokość od 20 do 40 cm a nawet głębiej, w zależności od naszych możliwości. Zazwyczaj im głębiej, tym lepiej. W Hiszpanii, na terenach wybitnie suchych, do sadzenia wykorzystuje się często koparki, które wykopują doły do poziomu wód gruntowych. Sadzonki, o długości dochodzącej do 4m – 6m umieszcza się bezpośrednio w wodzie, przez co w późniejszym czasie drzewom nie zagraża susza. Niezwykle ważne jest odpowiednie dociśnięcie gleby wokół sadzonki, zapobiega to nadmiernej utracie wody.

Sadzonki o długości 20cm sadzimy pączkami skierowanymi ku górze tak, aby ponad ziemię wystawało 2-3 cm długości sadzonki

Ile sadzonek na 1 hektar?

Więźba, jaką zastosujemy, wiążę się nieodzownie z przeznaczeniem plonu naszej plantacji. Jeżeli chcemy pozyskiwać zrębki, obsada może wynieść nawet 15 000 szt na hektar, przy więźbie 1,8m x 0,35m. Zakładanie plantacji z przeznaczeniem na zrębki wymaga większych nakładów finansowych, zarówno w kontekście sadzonek i sadzenia, jak również w późniejszym czasie (zakup/wypożyczenie rębaka, transport surowca, ewentualne suszenie lub sprzedaż). W małej skali znacznie lepsza będzie uprawa z przeznaczeniem na kłody, w takim wypadku ilość sadzonek na jeden hektar waha się od 1 600 szt (rotacje powyżej 10 lat) do 8 000 szt (standardowa rotacja 6-8 lat), w zależności od posiadanego sprzętu, kształtu działki, czy indywidualnych preferencji. Zbiory również nie będą kłopotliwe, wystarczy pilarka spalinowa i mała przyczepa. Im większa ilość sadzonek na hektar, tym częściej przeprowadzany jest zbiór. Np. 6 600 szt/ha – 8 lat, 8 000 szt/ha – 5/6 lat, 1 600 szt/ha – 15 lat. Aby obliczyć przybliżoną ilość sadzonek, skorzystaj z kalkulatora na stronie głównej.

Ilość sadzonek na 1 ha różni się w zależności od posiadanego sprzętu, czy długości rotacji oraz rodzaju stanowiska. Kupowanie dłuższych sadzonek powyżej kilku tysięcy sztuk nie jest opłacalne.