Przejdź do treści

Paulownia – drzewo tlenowe 1

Najszybciej rosnące drzewo na świecie

Paulownia to drzewo pochodzące z Chin. Najstarszy znany zapis dotyczący tego niezwykłego drzewa możemy znaleźć w książce „Erh-ya” datowanej na około III wiek p.n.e., autorstwa prawdopodobnie jednego z uczniów Konfucjusza. Tekst zawierał odniesienia do Paulowni – drzewa chwalebnego „Yung-t’ung-mu”. Pokazuje to, że Chińczycy dobrze znali paulownie i z powodzeniem wykorzystywali już od wielu setek lat.

Ważną publikacją z czasów średniowiecza było „Pen-ts’ao-kung-mu”, napisane przez Li Shih Chen’a. Li określił drewno paulowni jako lekkie, odporne na ataki owadów i przydatne do produkcji mebli. Jako pierwszy odnotował także właściwości lecznicze roślin z rodzaju paulownia, dając osiem przepisów na wykorzystanie liści, kory i kwiatów.

Około 1000 lat temu paulownia za sprawą buddyjskich mnichów trafiła do Japonii i Korei, natomiast pierwsze wzmianki o tym drzewie w Europie datuje się na rok 1830.

Od ponad 2500 lat, głównie w Chinach i Japonii, drewno paulowni wykorzystuje się w przeróżny sposób: do produkcji mebli (zwłaszcza korpusów szuflad), instrumentów muzycznych, beczek, skrzyń, (jest bardzo lekkie i wytrzymałe), do produkcji sklejki i oklein, powstają z niego także rzeźby, ponieważ jest łatwe w obróbce. Mnogość zastosowań powoduje, że sprzedaż surowca nie jest problematyczna. Choć meble z paulowni najczęściej można spotkać w japońskich domach, to w ostatnich latach ich import do Europy wyraźnie rośnie.

Już w pierwszych miesiącach po posadzeniu sadzonki paulowni w postaci odcinków korzeniowych rozwijają się niezwykle szybko

Uprawa paulowni w Polsce

Uprawa paulowni w Polsce jest możliwa. Nie nadają się do tego wszystkie gatunki z rodzaju paulownia. Najbardziej odpowiednie do takich celów są hybrydy, mieszańce międzygatunkowe uzyskane dla jeszcze lepszych efektów uprawy. Hybryda 9503 (Paulownia tomentosa x P. Fortunei) łączy ze sobą dużą odporność mrozową ( do -24 stopni Celsjusza) oraz tolerancję niekorzystnych warunków glebowych paulowni Tomentosa oraz niezwykle szybki przyrost paulowni Fortunei. Jest ona możliwa do uprawy zarówno w umiarkowanym klimacie, jak i cieplejszych regionach południa Europy. Najszybciej przyrasta do 3 lat po posadzeniu. Nawet 3-4 metry w ciągu roku. Od mniej więcej 4 roku po posadzeniu zaczyna intensywniej przyrastać na grubość. Około 10-letnie drzewo charakteryzuje już nieco wolniejszy przyrost, zarówno na grubość, jak i wysokość. Po tym czasie miąższość drewna wynosi ok 1 m3 na jedno drzewo. Paulownia kwitnie po łagodnych zimach ( do -10 stopni Celsjusza), ponieważ pąki kwiatowe zawiązuje jesienią.

2 rok

Zdjęcie 2 z 4

Uprawa krok po kroku – wymagania stanowiskowe

  • Temperatura: od – 24 do + 40 stopni Celsjusza
  • Opady: około 500 mm w sezonie wegetacyjnym. ( W Polsce w okresie maj-wrzesień jest to ok. 350 mm) Nadmierne opady zimowe i zastoiska wodne nie są tolerowane.
  • Nasłonecznienie: pełne. Zacienienie ogranicza w pewnym stopniu wzrost.
  • Tolerancja silnych wiatrów: średnia
  • Gleba: przepuszczalna, piaszczysta, o zawartości gliny do 25%. Ważny jest tutaj dobry drenaż, aby wyeliminować zastoiska wodne.

Najlepszym materiałem do rozmnażania paulowni są fragmenty bądź całe karpy roślin jednorocznych ze szkółki. Można paulownie rozmnażać również z nasion, które są tanie i szeroko dostępne, jednak proces ten, w porównaniu do sadzonek korzeniowych lub pniaków potrwa o wiele dłużej. Rośliny rosnące z nasion są słabe i nieodporne na warunki atmosferyczne, zazwyczaj na pierwszą zimę pozostają w donicach na strychach/w garażach natomiast sadzonki z pniaków mogą osiągnąć nawet 3 metry wysokości w gruncie.

Porównanie pniaków (na dalszym planie) z sadzonki z odcinków korzeniowych (na bliższym planie) podczas pierwszego roku wegetacji

Odcinki korzeniowe

Sadzonki zazwyczaj na początku kwietnia trafiają do naszych klientów, po czym muszą być posadzone w doniczkach w warunkach ochronnych (szklarnia ogrzewana lub jasne pomieszczenie domowe). W temperaturze od 16 do 20 stopni i utrzymywanej wilgotności podłoża wzrost rozpoczyna się po 3-6 tygodniach. Na stałe miejsce sadzonki możemy najwcześniej posadzić po 15. maja. Teoretycznie czas na to mamy nawet do początku lipca, lecz im wcześniej wysadzimy rośliny, tym większe rozmiary osiągną podczas pierwszego roku. Na bazie naszych doświadczeń, możemy zasugerować, aby paulownie trafiały do gruntu, gdy osiągną 10cm – 15cm. (Oczywiście sadzonki należy hartować przed wysadzeniem, analogicznie jak np. do pomidorów.) Dzięki niewielkiej wysokości roślin unikniemy „wybujania” sadzonek, niepotrzebne okaże się też palikowanie. 

UWAGA! Od sezonu 2023 zmieniają się zalecenia co do sadzenia odcinków korzeniowych. Sadzonki te powinny być na całej swojej długości w ziemi. Ograniczy to ryzyko rozwoju chorób grzybowych oraz poprawi ogólną zdrowotność korzeni.

Pniaki jednoroczne

Pniaki to najlepszy materiał rozmnożeniowy dla paulowni. Po dotarciu do klientów muszą być posadzone w doniczkach w warunkach ochronnych (szklarnia ogrzewana lub jasne pomieszczenie domowe) lub bezpośrednio w gruncie. W tym przypadku istnieje jednak ryzyko przymarznięcia młodych liści, dlatego lepsze rezultaty daje wstępna uprawa w donicach i wysadzenia do gruntu po 15 maja. Pniaki posiadają największy zapas substancji niezbędnych do wzrostu, dlatego też w pierwszym roku mogą osiągnąć nawet 3,5 metra wysokości.

Pielęgnacja

Przycinanie

źródło: Forest Reserach Bulletin no. 231. I .L .Barton, I. D. Nicholas, C. E. Ecroyd

Zabiegi pielęgnacyjne różnią się od siebie w zależności od przeznaczenia danego drzewa. Jeśli jest ono uprawiane w celach ozdobnych, zabiegi ograniczają się do cięć wczesnowiosennych ( pokrój drzewa można dostosować do własnych preferencji, np. jak wyżej, bardzo rozłożysta korona) ograniczenia zachwaszczenia w pierwszych latach oraz podlewania. Sytuacja jest bardziej skomplikowana w przypadku plantacji produkcyjnych. Tam od odpowiednich zabiegów pielęgnacyjnych zależy przyszły zysk. Celem dobrej praktyki uprawowej jest produkcja pnia z jak najmniejszą ilością sęków o długości co najmniej 6 metrów. Można to osiągnąć usuwając gałęzie, które nie są niezbędne do utrzymania
optymalnego poziomu aktywności fotosyntezy, zazwyczaj tuż poniżej korony. W przypadku usunięcia zbyt dużej ilości gałęzi na pniu zaczną pojawiać się zawiązki liści, jest to znak, że wycięliśmy zbyt dużo. W warunkach polskich czubek pędu przewodniego zazwyczaj przemarza, dlatego też wiosną należy dokonać cięcia (jak na zdjęciu po lewej), aby nowy drzewo zachowało pęd przewodni. Procedurę te należy powtórzyć w razie potrzeby w drugim i ewentualnie trzecim roku. Na początku maja rekomendowane jest także skracanie do połowy długości gałęzi bocznych o średnicy doczołowej powyżej 3 cm.

Przycinanie gałęzi bocznych

Przycinanie gałęzi bocznych zmniejsza rozmiar sęków, które mogą pogorszyć jakość drewna. Cięcia należy wykonywać poza sezonem wegetacyjnym. Pierwsza zabieg przeprowadzany jest gdy drzewa osiągną ponad 4 m wysokości. Należy usunąć wszystkie gałęzie z 1/3 wysokości drzewa od dołu, wszelkie inne gałęzie o średnicach doczołowych większych niż 3 cm należy skrócić do jednej trzeciej długości. Następny zabieg należy przeprowadzić gdy drzewa osiągną 6 metrów wysokości. Gałęzie boczne poniżej połowy drzewa wysokość są usuwane, a wyższe gałęzie o średnicy większej niż 3 cm są przycinane do jednej trzeciej długości. Ostatnie cięcie wykonujemy, gdy drzewa osiągają 12 metrów pozostawiając przycięty pień o długości 6 metrów.

Przycinanie paulowni to bardzo ważny zabieg w kontekście uzyskanie dobrej jakości drewna, źródło: smallerherds.wordpress.com

Inne zastosowania

  • Roślina miododajna (w klimacie, w którym kwitną kwiaty)
  • Roślina wykorzystywana w agroleśnictwie, uprawiana współrzędnie z tradycyjnymi roślinami uprawnymi
  • Liście paulowni mogą być stosowane jako pasza dla zwierząt korzystnie wpływając np. na nieśność kur.
  • Drzewo osłonowe sadzone na pastwiskach, wybiegach dla zwierząt.
Pniaki jednoroczne w donicach. Zdjęcie 3 tygodnie po posadzeniu. (Szklarnia ogrzewana)

Parametry drewna paulowni

  • Lekkie, bezwonne, łatwe w obróbce
  • Wysoki stosunek wytrzymałości do masy
  • Niski potencjał skurczu
  • Odporność na grzyby i pleśnie
  • Dobre właściwości izolacyjne (cieplne i elektryczne)
  • Ciężar w stanie powietrznosuchym ok. 350 kg/m3

Kwiaty, czyli dodatkowy walor ozdobny

Często pada pytanie o kwiaty. Paulownia może zakwitać wczesną wiosną w naszym klimacie. Pąki kwiatowe zawiązuje jesienią, a ich wytrzymałość dochodzi do -10 stopni Celsjusza. Do zdjęć paulowni obsypanej kwiatami od dołu do góry trzeba podchodzić jednak z dużą rezerwą, co nie zmienia faktu, że bardzo wielu sprzedawców umieszcza zdjęcia rodem z Chin w swoich ofertach zapewniając rzekomo, że to drzewo pochodzące z Polski. 

Kwiaty paulowni hybryda 9503 AGRO-WOOD.PL

Jeśli planujesz założenie większej plantacji, zapraszamy do kontaktu. Sadzonki najlepiej zarezerwować już nawet rok wcześniej z gwarancją dostawy!